Iccitii Kiristoos.
kan itti aanu >>
Iccitii Kiristoos. Malkiisedeq kun eenyu?
Iccitii Waaqayyoo.
Kiristoos isin keessa jira.
Osoo Caaffanni Qulqullaa’oon kun maal jechuu akka ta’e hubachuu dandeenya ta’ee: “Inni isin keessa jiru isa biyya lafaa keessa jiru caalaa in caala” jedhu. Dhugaa ta’uu isaa ni beekna, garuu dhuguma hin hubannu. Maaltu si keessa jira kan caalu? Innis Kiristoos, dibamaadha! Waaqayyo inni Kiristoos keessa ture isin keessa jira. Kanaafuu, yoo inni si keessa jiraate, kana booda si miti kan jiraattu, si keessa jiraatu isadha.
Malkiisedeq
Seera Uumamaa 14 akkamitti magaalaan Sodoom mootiin Eelaam (Faarsi) akka saamame dubbata. Loox fi haadha manaa isaa fi ijoolleen isaa booji’amanii gara kaabaatti fudhataman. Abrahaam humna waraanaa namoota 318 walitti qabuun mootii Eelaam ari’ee lola irratti isa injifate. Akkasitti Abrahaam ilma obboleessa isaa Loox garbummaa jalaa oolche. Lola sana booda lubi Malkiisedeq jedhamu gara Abrahaam dhufe; isa eebbise, achiis buddeena nyaatee wayiniis isa waliin dhuge. Deebisee, Abrahaam Malkiisedeqiif kurnoo kan kenne, waan qabu hunda keessaa kurnaffaa isaaf kenne.
Seenaan kun seenaa Seera Uumamaa irraa qofa iccitii gahaa ta’a, garuu Ibroota 7 irratti Phaawuloos Malkiisedeq mootii nagaa fi qajeelummaa akka ta’e barreesseera, akkasumas abbaa fi haadha hin qabu ture, jalqabas ta’e dhuma guyyaa hin qabu ture. Namni dhoksaa kun eenyu? Obboleessi Biraanhaam Malkiisedeq ofii isaatii Waaqayyo ta’uu akka qabu ibseera, sababiin isaas jalqaba kan hin qabne Waaqayyo qofa. Malkiisedeq theophany Waaqayyoo ture, Yesus Kiristoosiin dursee fakkeessuuf jecha Abrahaamitti mul’ate. Akka Yesus kakuu haaraa keessatti arginu hin turre, sababni isaas Yesus abbaa fi haadha qaba ture, namichi kun immoo lamaan isaaniiyyuu hin qabu ture. Yesus jalqaba qaba ture; namichi kun hin goone. Yesus lubbuu isaa kenne; namichi kun hin dandeenye, sababiin isaas inni jireenya waan ta’eef.
Buusuu PDF...
Kiristoos Dhoksaan Waaqayyoo Mul'ateera. Malkiisedeq Kun Eenyu? Kristos Sagalee Isaa Keessatti Mul’ifama.
Fira Furee.
Hiiktonni kitaabota Macaafa Qulqulluu keenya jedhamuun beekaman yommuu walitti qabaa turanitti, macaafa Ruut dhiisuuf jedhanii turan. Seenaa jaalalaati, akkasumas baay'ee bareedaadha, garuu Waaqayyo baay'ee hin kaafamne. Kitaaba kana kitaaba kaka’umsa hafuuraatiin qophaa’e jedhanii akka didan kan isaan taasise dhugaa kana ture. Haa ta’u malee ‘type’ keessatti seenaa Fira Furee, Yesus Kiristoos ‘fira keenya dhiyoo’ ta’uu isaatiin Naa’omii (kan waldaa Yihudootaa bakka bu’u) furuuf gatii kaffaluu danda’e, akkas gochuudhaan immoo Ruut (misirroo ormoota) kan waldaa kiristaanaa bakka buute argata. Nama akkasii nu furuu waan qabnuuf Waaqayyoof galata galchi akka isa kanaatti. Fira dhiyoo (uumama keenya isa durii) kan Ruut fuudhuun maqaa balleessii akka hin qabaanneef furuu dhiisuu filate tokko ture. Kunis Bo'az keenya (Kiristoos) misirroo isaa furuuf bilisa taasise. Kiristoos ‘dubartii irraa dhalachuu’ kan qabuuf sababni kun, akka inni nu waliin firooma ta’uuf.
Buusuu (PDF Ingilizii) "Kinsman Redeemer"
Karoora Waaqayyoo.
Waaqayyo yeroo uumama cufa uume kaayyoo sadii sammuu isaa keessaa qaba ture. Tokkoffaa, amaloota isaa ibsuudhaan namootatti of mul’isuu barbaade. Akka Waaqayyo Yihowaa isa iddoo, yeroo fi bara baraa hundumaa uwwisu ta’ee kana gochuu hin dandeenye. Inni baay’ee gadi fagoo fi dhoksaa waan ta’eef namni isa hubachuu hin dandeenye. Nama yeroo hundumaa jiraate akkamitti hubachuu danda’u? Kanaaf, ilma namaa ta’uudhaan abbaa ta’uu isaa ibse. Kanaafidha Yesus “Ilma namaa” jedhee kan of waame. Waaqayyo Kiristoos keessatti of mul’isuun dhala namaa wajjin adda of baasuu barbaade.
Waaqayyo namoota keessa jiraachuu barbaade, akkasitti qaama amantootaa misirroo isaa jedhee waamu keessatti olaantummaa qabaachuu barbaade. Jalqaba kana Addaamiifi Hewaan keessatti gochuu danda’a ture; garuu sana booda cubbuun fuula isaa irraa adda isaan baase. Waaqayyo Addaamiifi Hewaan qulqulluu qofa kan hin eegne maaliifi? Osoo qabaatee gonkumaa amaloota isaa guutuu ibsuu hin danda’u ture. Inni ilma, fayyisaa fi fayyisa ture, kanas karaa Kiristoos qofa ibsuu danda’a. Argituu? Wanti hundinuu nama tokko sana, Yesus Kiristoos keessatti marfamee jira. Kaayyoon Waaqayyoo guddaan yeroo hundumaa of mul’isuu ture - jalqaba Kiristoos keessatti akka guutummaa Waaqummaa qaamaatti; achiis ummata Hafuura Qulqulluu Kiristoos hammatu keessatti. Namoonni addaa kun jireenya isaanii keessatti Yesus Kiristoosiin dursa akka qabaatu ni godhu. Jalqabarraa kaasee Waaqayyo galma kanaaf nuffii tokko malee hojjeteera, kanaaf uummata Yesus Kiristoosiin dursa kennu keessatti ulfina argachuu danda’a; jechuunis ejjennoo warra kaan hunda olitti ykn dura jiru.
Sadaffaa, kaayyoon Waaqayyoo mootummaa isaa gara iddoo dhaabaa Eedenitti deebisuudha, akka sabni isaa galgala qabbanaa'aa deebi'ee isa waliin deemu, akkuma Addaamiifi Hewwaan kufaatii dura godhan. Kanaaf Waaqayyo akka abbaa, ilmaa fi Hafuura Qulqulluutti baroota keessa of ibseera. Abbaa fi Hafuurri Qulqulluun hafuura tokko. Argitaa? Waaqolii sadii miti; innis Waaqa tokko amaloota sadiin of ibsuudha. Waaqayyo Yesus Kiristoos keessatti of ibseera, inni abbaa, ilma, fi Hafuura Qulqulluu ture - guutummaa Waaqummaa qaamaan. Amma guutummaan Waaqummaa qaamaan waldaa isaa (misirroo isaa) keessa jiraata, isheen immoo dursa isaaf kenniti. Waan Waaqayyo ture hundumaa gara Kiristoositti dhangalaase; Kiristoos waan ta’e hundumaas waldaa isaa (amantoota dhuunfaa) keessatti dhangalaasa.
Jecha dubbatame dhaloota.
Yesus mucaa dubbii dubbatamu ture. Inni gocha saalqunnamtiitiin osoo hin taane, dubbii Waaqayyoo dubbateen ulfaa’e. (Gadameessa Maariyaam keessa Waaqayyo hanqaaquu fi isparmii hanqaaquu sana walhormaataa uume, kanaaf jeneetikiidhaan guutummaatti nama ture, garuu warri isaa cimsee waaqa ture.) Inni karaa saalqunnamtii waan hin dhufneef, Yesus du'uun isa hin barbaachisu ture; garuu liqaa cubbuu Addaam kaffaluuf jedhee du’eera. Karaan itti kaffalamuu danda’u kana qofa ture. Namni biraa gochuu hin dandeenye, sababni isaas namni biraa hundi saalqunnamtiin waan dhalateef. Akkuma Maariyaam namoonni qaama misirroo waloo Yesus Kiristoos ta’uuf dursanii murtaa’an sun jalqaba gadameessa sammuu isaanii keessatti dubbii ni fudhatu.
Buusuu (PDF Ingilizii) Mary's Belief
Waaqayyo maqaa dhuunfaa qaba.
Maqaan Waaqayyoo maali?Waaqayyo maqaa dhugaa akka qabu ifaadha. Faarfannaa 9:10,
Yaa Waaqayyo, warri maqaa kee beekan kooluu sitti in galu, ati warra si barbaadan hin ganne’o.Faarfannaa 83:18,
Maqaan kee “Isa Jiraataa” akka ta’e, ati kophaa kee guutummaa biyya lafaa irratti gooftaa isa hundumaa gara irraa jiru ta’uu kees haa beekan![Akkasumas Isaayaas 42:8, Isaayaas 54:5 ilaali].
Hiikni maqaa Isaa “Inni akka Ta’u godha” jechuudha.
Hayyoonni Ibirootaa maqaa Waaqayyootiif kabaja akkasii qabu turan, akka inni hin dubbatamneef dubbachiiftuu hunda ni buqqisan. Akkasitti eenyullee “Maqaa isaa akkasumaan fudhachuu” hin danda’u ture.
TeetragiraamaatooniiKunis arfiilee 4 “YHWH” kan dhiise, innis maqaa Waaqayyoo qofa ‘bakka bu’a’. (Namoonni tokko tokko kanneeniif “JHVH” fayyadamu, kun sirrii ta’uu baatus.) Gareen arfiilee kun “Teetragiraamaatoonii” jedhama, kunis, afaan Giriikiitiin “arfiilee 4” jechuudha.
Dubbachiiftoonni Ibrootaa jecha “Adonay” hiikni isaa “Gooftaa koo” jedhu, isaanis qubeewwan kana waliin walitti makamuun jecha “Yehowaa” jedhu tolfama. Dhugumatti dubbachiiftuu maaltu akka itti fayyadamame hin beekamu. Akkasumas afaan Ibrootaa keessatti qubeen ‘J’ akka hin jirre yaadadhu.
Macaafa Qulqulluu Ingiliffaa King James Version keessatti jechi “Yihowaa” ykn “GOOFTAA” [qubee guddaa hundumaa] bakka Teetiraagiraamaatoon itti mul’atetti fayyadama. Kun guutummaa Macaafa Qulqulluu keessatti si’a kuma torba jechuun ni danda’ama. [Jechi “Gooftaa”, qubee xixiqqoo qabu, jecha tokko miti.] Jechi Yihowaa jedhu, amma iyyuu ‘bakka bu’iinsa’ Ingiliffaa maqaa Isaa qofaadha.
Barreeffama [maraa kitaabaa, yookaan barreeffama gabatee, suphe dhooftuu fi kkf] bara kakuu moofaa, kan maqaa Waaqayyoo guutuu agarsiisu kamiyyuu hin beeku. Isaan tetragiraamaatoonii qofa agarsiisu.
Akkuma deebiin gaaffii keenyaa egaa, JECHA irraa dhufuu qaba; Gara Kakuu Haaraatti deebina.
Ergamaan Maariyaamiin dubbachaa ture Luqaas 1:31 irratti akkas jedheera,
Kunoo in ulfoofta ilmas in deessa, maqaa isaa immoo Yesus jedhii moggaasi!Maatewos boqonnaa 1 lakkoofsa 21-23, irratti, Yesuus “Amaanu’eel” jedhamee kan waamamu ta’uu isaa arganna hiikni isaas “Waaqayyo nu waliin” jechuudha.
21 Isheen ilma in deessi; atis maqaa isaa ‘Yesus’ jettee in moggaafta, inni ofii isaatii saba isaa cubbuu isaaniittii isaan in fayyisa? jedheen.
22 Kun hundinuu inni Waaqayyo gooftaan afaan raajichaatiin dubbate akka raawwatamuuf ta’e.
23 Innoo, “Kunoo durbi in ulfoofti ilmas in deessi, maqaa isaas ‘Amaanu’el’ jedhanii in moggaasu” jedhe; “Amaanu’el” jechuun “Waaqayyo nuu wajjin jira” jechuu dha.“Yesus” jechuun maqaa Ingiliffaa Gooftaa keenyaati. Afaan Giriikiitiin “Iesous” dha. Afaan Ibrootaatiin maqaan isaa “Yehohshua” jedhamee dubbifama ture.
Mul’ata boqonnaa 1 irratti Yohaannis mul’ata Yesus isa du’aa ka’e argeera. Kun kan “Ilma Namaa” (lakk.13) yoo ta’u Yesus Yohaannisiin “Ani Alfaa fi Omeega” (lakk.8) [akkasumas Afaan Ingiliffaatiin KJV, lakk.11], “jalqabaa fi isa dhumaa”, “waan hundumaa danda’u” kunis ifatti Waaqayyo ta’uu isaa agarsiisa. Inni “du’ee ture, garuu bara baraan caalaatti lubbuun jira”. Rifeensi isaa kan adii ta’e, dulloomeef osoo hin taane, Abbaa Murtii waan ta’eef.
[Ilaaluu: Mul'aticha Phaaximoos. fuula bal’inaan argachuuf.]Wangeelli Yohaannis jechoota kanaan jalqaba, Yohaannis 1:1-3,
1 Sagalichi jalqaba waan hundumaa dura ture; sagalichi Waaqayyo bira ture; sagalichi ofii isaa Waaqayyo ture.
2 Inni kun jalqabumaa jalqabee Waaqayyo bira ture.
3 Wanti hundinuus isumaan ta’e; waan ta’e keessaas isa malee kan ta’e tokko illee hin jiru.Lakkoofsi 14 itti fufa...
14 Sagalichis nama foonii ta’ee, nu gidduus buufate. Ulfina isaa isa ayyaanaa fi dhugaadhaan guutes argine; ulfinni isaas isa ilmi tokkichi abbaa isaa irraa argatu ture.Asirratti maqaawwan Yesus, “uumaa” fi “dubbii” jedhu dabalataa tokko tokko argina akkasumas “Tokkicha Abbaa irraa dhalate.”
[Ilaaluu: Mul’aticha Yesuus Kiristoosi. fuula bal’inaan argachuuf.]
Raajii Masihichaa.
Isaayaas waa’ee Masihii dhufuu Isaayaas 9:6 irratti raajii dubbateera. Raajii kana keessatti Isaayaas Masiihichaaf maqaa “Abbaa bara baraa” fi “Waaqa jabaa” jedhu kenneera. Isaayaas 9:6,
Mucaan nuuf dhalateera, ilmis nuuf kennameera; humni mootummaa isaa gatiittii isaa irra jira; maqaan isaa, “Gorsaa, dinqii, Waaqayyo-jabaa, abbaa bara baraa, angafa nagaa” in jedhama.
Giddugala Ergaa... Erggwwan bilisaa Obboleessa Biraanhaam irraa buufadhaa.
Gaa’elaa fi
