Nzambi ne Sianse.

tshidi tshilonda >>

Archaeology 1.	Mukuna mulelela wa Sinai.
Archaeology 2.	Meliba. Mâyi a mu Dibue.
Archaeology 3.	Sodoma ne Amola.

Nzambi ne malu a kale.

Mushete wa Noa.

Makebulula a mpindieu.

Mukuna mulelela wa Sinai.

Mu tshitupa tshia buloba tshia Sinai mudi mukuna udibu babikila ne: mukuna wa Sinai. Kadi mukuna eu ki mmukuna uvua Mukelenge mupuekele, anyi muaba uvua Mose mupete mikenji 10 to.

Mukuna mulelela wa Sinai udi mu Arabie Saoudite, ne nansha mudiku dikokangana pa bidi bitangila dina dia mukuna eu, netuwubikile ne: “Jebel el Lawz”, ke mudi Ron Wyatt, Mukebuludi wa bintu bia kale, wakabibikila nunku.

Jebel el Lawz, udi umvuija “mukuna wa amande”, ki mmukuna wa kapia to, kadi, dibue dia ku mutu kua mukuna ndishintuluke dikala ne didi dileja bimanyinu bia dikala dia kapia kakole (kafuka), muaba uvua Mukelenge mupueke.

Mukuna mulelela wa Sinai.
(Tshimfuanyi - ArkDiscovery.com)

Kuinshi kua mukuna eu kudi bintu bia kale bia bungi, bidi bileja muvua bantu basombele muaba au bua tshikondo kampanda. Kudi bimfuanyi pa mabue bidi bileja nzambi wa bena Ejipitu Apis, ngombe, nzambi wa dilela ne bukole, (muana wa ngombe) ne kabidi menorah.

Kakuena mushindu wa kubuela muaba ewu to, kudi lupangu ludi lunyunguluke, bualu udi muaba wa basalayi ba mu Saudi.

Mukuna wa Sinai wonso wakadi ne muishi, bualu bua Yehowa wakahueka ha mutu hau mu kahia, muishi wakabanda bu muishi wa tshikutu, mukuna wonso wakakanka bikole.

Hakakola dî dia mpungi bikole bikole, Mose wakela dî ne Nzambi wakitaba kudiye ne dî diandi.

Yehowa wakahueka mu diulu, wakalua ha mutu ha mukuna wa Sinai. Yehowa wakabikila Mose ku mutu kua mukuna, ne Mose wakabanda.

Ekesode 19:18-20

Meliba. Mâyi a mu Dibue.

Mâyi a mu Dibue.
(Tshimfuanyi - ArkDiscovery.com)

Ku Meliba, kudi dibue dinene udi ne ditapuluka dinene didi dienda panshi. Dibue didi ne bule bua metre 16 (anyi kupita apu).

Ku makasa a dibue edi, kudi bijadiki bia dienda dia mâyi a bungi, bua tshikondo tshile.

Nzambi wakakumbaja majinga a bantu bende, Isalele, pa kulua ne mayi afumina muaba udi kauyi mua kuenzeka, mayi adi mua kufuma kudi.

Yeye udi mufidi wa bintu mukole.

Ekesode 17:6-7,
6 Mona, meme nengimane ku mpala kuebe ha mutu ha dibue dia Holeba, wewe neukume dibue ne mai neahatuke, bantu banue mai Mose wakenza nunku ku mesu kua bakulu ba Bena Isalele.
7 Bakidika dina dia muaba au ne, Masa ne Meliba, bualu bua kutontolola kua Bena Isalele ne bualu bua bakatela Yehowa ne, Yehowa udi munkatshi muetu, anyi?

Misambu 78:15-16,
15 Wakahanda mabue a mu tshihela, wakabaha mai a kunua a bungi bu muakadiu muhatuke mu ndondo wa mu mai manene.
16 Wakahatula misulu ya mai kabidi mu dibue, wakahuekeshaku mai bu mudi misulu ihueka.

Mikuna minene yakazakala ku mesu kua Yehowa; mukuna au munene wa Sinai mene ku mesu kua Yehowa, Nzambi wa Isalele.

Balumbuluishi 5:5