E ngaahi pule'anga Senitaile.

David Shearer.

Ko e misi 'a Nepukanesa.

'I he Taniela 2, na'e foaki ai 'a e 'Otua 'e Nepukanesa, ko e tu'i 'o Papilone ha misi 'o ha 'imisi fakailifia. Faka'uhinga'i 'e Taniela 'a e misi ko 'eni - Nepukanesa na'e e 'ulu 'o e koula, konga ki he fatafata 'o e siliva, e pule'anga 'o e Medo-Peasia, he alanga 'o e palasa, 'a ia ko e pule'anga 'i he lea faka-Kalisi, pea ko e fika faa, 'a e va'e 'o e ukamea, ko e pule'anga Loma. Na'e tuifio pe 'o e ukamea mo e 'umea 'a e va'e. Na'e 'i ai 'a e 'ikai ha pule'anga lahi ange. ('ikai Pilitania, faka-Lusia, 'i he USA, lea faka-Siaina). Na'e 'alu 'a hono faa ki he louhi'i va'e. Ko e ha ha me'a lilo. Na'e 'ulungaanga 'o fakasi'isi'i 'a e tu'unga 'ulungaanga mahu'inga, mo e fakautuutu foki 'a e fefeka 'a e ngaahi ukamea 'oku faka'aonga'i ke fakafofonga'i 'a e pule'anga.

'Oku ma'u 'e he ngaahi pule'anga e ola ki he fakakaukau 'a e kakai. E kau Papilone, Persians, Kalisi, pea mo e kau Loma kuo kotoa pe takiekina ai kitautolu he 'aho ni. Ko e pule'anga hono faa na'e 'alu kotoa pe na'e hoko ko 'eni 'a e founga ke nau a'u ki he pule'anga 'o Kalaisi ne fokotu'u, (ko e maka na'e ta mei he mo'unga), fefe? Na'e hoko 'a e fakafiefiemalie 'i he pule'anga Loma ko e pule'anga Loma papal. Ha me'a malie ia, lolotonga e tau 'a e momoko, na'e 'ikai ke loto fiemalie ai 'a e ongo tangata 'i he UN. Ko e taha ko ha Kruschev faka-Lusia 'a ia 'oku 'uhinga 'a e 'umea, e kehe 'Amelika 'Aisenihaoa, 'a ia 'oku 'uhinga ki he taha ngaue 'a e va'a ukamea. 'E lava ke 'ikai ke tuifio 'a e ukamea mo e 'umea. Kruschev to'o 'a hono suu ki he bang e tepile lolotonga hono fai 'o ha me'a. 'Oku tau 'i he va'e 'o e taa, ke ma'u 'a e pule'anga 'o e 'Otua 'oku 'i ai.

Taniela 2. Ko e tatongitongi koula.

Na'e fakafofonga'i e Papilone 'i he misi 'a Nepukanesa ko ha pule'anga 'o e koula. Papilone na'e ha lahi 'o e koula. He temipale 'o e Marduk, ko e taha 'o e ngaahi temipale 'i Papilone na'e 'i ha ngaahi 'olita koula mo e taloni, na'e 'i ai 'a e 8 mo ha toni haafe 'a e koula. Na'e tanaki mai 'a e tafa'aki ki loto 'o e temipale ko 'eni 'aki ha koula.

    Taniela 2 'imisi
    pea mo e fanga manu
    'o e Taniela 7.

'I he taimi na'e fokotu'u 'e Nepukanesa 'a e hu ki ha 'imisi lahi, 'a ia na'e ngaohi 'a e koula. Na'a ne fie ma'u hono pule'anga ('o e koula) ke hoko ko ha pule'anga ta'engata, neongo 'e Taniela na'e talaange ki ai ha taha te ne 'ave 'a e potu 'a ia.

'Oku 'uhinga 'a e 'Otua ki Papilone ko e kolo koula 'i he 'Isaia 14:4,
"Te ke toʻo hake ʻae lea mamafa ni ki he tuʻi ʻo Papilone, ʻo pehē, “Hono ʻikai kuo siʻaki ʻaia naʻe pule fakamālohi! hono ʻikai kuo siʻaki ʻae kolo naʻe faʻa kumi koula!"

Ko 'eni na'e lea 'aki 'o Papilone 'i he ngaahi ta'u lahi kimu'a pea hoko e Papilone ko e fu'u kolo lahi 'i he malumalu e pule 'a Nepukanesa. Kuo pau ke ma'u 'a e fakakaukau 'a e e kakai 'o e kuonga 'o 'Isaia "'oku ma'u 'e he Palofita ko e me'a hala 'e taha."

He Laione.

Ko e fakatata 'e taha ki he Papilone ko e laione. Na'e ui 'a e e matapa tefito'i ki Papilone he matapa 'o e Ishtar. 'Eni na'e 'i ai ha ngaahi 'imisi 120 'o e fanga laione koula. 'I ai na'e toe ma'u foki 'i he ngaahi fale maumau, lahi 'o e ngaahi fakatata 'o e fanga laione.

Na'e ta'aki e matapa Ishtar mo e 'ave ki Siamane, 'i he 1800, feitu'u na'e kuo toe fakataha mai, pea 'oku faka'ali'ali 'i he Musiume Pergamon, 'i Pealini.

Toe ui 'e he 'Otua ki Papilone hange ko ha laione 'i he Selemaia 50:17-18,
"Ko e sipi hē ʻa ʻIsileli; kuo fakahēʻi ia ʻe he fanga laione: kuo tomuʻa keina ia ʻe he tuʻi ʻo ʻAsilia; pea muimui ʻa Nepukanesa ni ko e tuʻi ʻo Papilone kuo ne fesiʻi hono ngaahi hui. Ko ia ʻoku pehē ʻe Sihova ʻoe ngaahi kautau, ko e ʻOtua ʻo ʻIsileli; Vakai, te u tautea ʻae tuʻi ʻo Papilone pea mo hono fonua, ʻo hangē ko ʻeku tautea ʻae tuʻi ʻo ʻAsilia."

Na'e 'i he ngaahi ta'u lahi kimu'a pea toki ha'u 'a Nepukanesa foki 'a e kikite ko 'eni 'oku pule.

Taniela 5. Mamata 'a Pelesasa e katoanga.

'Oku lekooti 'i he Taniela vahe 5, 'a e kona 'o e katoanga 'o e mamata 'a Pelesasa. Mamata 'a Pelesasa ko e mokopuna 'o Nepukanesa.

Na'a ne 'ave 'a e ngaahi ipu koula, 'a ia na'e 'ave mei Selusalema, ke faka'aonga'i 'i he'ene pati, Taniela 5:4,5. Naʻa nau inu uaine, mo fakamālō ki he ngaahi ʻotua koula, pea mo e siliva, mo e palasa, mo e ukamea, mo e ʻakau, pea mo e maka. ʻI he feituʻu pō ko ia naʻe hā mai ʻae louhiʻi nima ʻoe tangata, ʻoku tohi ʻi he funga ʻoe holisi fale ʻoe tuʻi ʻo feʻunga mo e tuʻunga maama; pea naʻe mamata ʻae tuʻi ki he louhiʻi nima naʻe tohi. Na'e 'a 'enau lotu 'o 'enau tu'umalie faka'ekonomika pea hange ko ia na'a nau inu kava malohi, na'e ha mai 'a e louhi'i nima 'o ha tangata pea tohi 'i he holisi.

'E lava ke 'ikai ha taha ia faka'uhinga'i, 'a e tohi ko ia na'e ui 'e Taniela ke faka'uhinga'i 'a e ngaahi lea. Na'e fakahaa'i 'e Taniela 'a e mamata 'a Pelesasa e 'uhinga 'o e fakalea, Taniela 5:25-28.

“Pea ko eni ʻae tohi ʻaia naʻe tohi, ‘MINE, MINE, TEKELI, UFASINI:’ Pea ko hono ʻuhinga eni ʻoe lea: MINE; Kuo lau ʻe he ʻOtua ʻa ho puleʻanga, pea kuo fakaʻosi ia. TIKELI; Kuo fakamamafa koe ʻi he meʻa fua tautau, pea kuo ʻilo koe ʻoku ke maʻama ʻa. PELESI; kuo vahevahe ʻa ho puleʻanga, pea kuo tuku ki he kau Mitia mo e kau Peasia.”

Kapa 'o Papilone.

Hange ko ia ne hoko he pati 'a Taniela vahe 5, na'e mole e e lahi Peasia, Sailosi, 'amanaki e vaitafe 'Iufaletesi, 'a ia na'e lele 'o fakafou 'i he kolo ko Papilone. Taniela 5:30, ʻI he pō ko ia naʻe mate tāmateʻi ʻa Pelesasa, ko e tuʻi ʻoe kau Kalitia. Pea naʻe faʻao ʻae puleʻanga ʻe Talaiasi ko e Mitia, ʻi hono onongofulu ma ua taʻu nai ʻo ʻene motuʻa.

'Oku 'i ai ha kikite 'i he Tohi Tapu 'o peheni. ('Isaia 45:1), ʻOku pehē ʻe Sihova ki heʻene pani, kia Kolesi, ʻaia kuo u puke ki hono nima toʻomata ʻu, ke fakavaivai ʻae ngaahi puleʻanga ʻi hono ʻao; pea te u vete ʻae noʻotanga vala ʻoe ngaahi tuʻi, ke fakaava ʻi hono ʻao ʻae ngaahi matapā louua pea ʻe ʻikai tāpuni ʻae ngaahi matapā;

Na'e lea 'a e kikite ko 'eni 'o Sailusi, 'i he ta'u 'e 150 kimu'a pea ne a'u fa'ele'i, neongo hono fakahingoa ia.

Hili e mole e 'amanaki ko e lahi taha 'o e tafe 'a e vaitafe, 'a e kau tau 'a Kolesi, na'a ne ha'u 'o fakafou 'i he ngaahi matapa 'o e vaitafe 'o tokanga'i 'a e Papilone. Na'e tamate'i 'a e mamata 'a Pelesasa.

Naʻe lea ʻa Taniela ʻo pehē, “ʻOku monūʻia ʻae huafa ʻoe ʻOtua, ʻo taʻengata pea taʻengata; he ʻoku ʻoʻona ʻae poto mo e mālohi:

Pea ʻoku ne liliu ʻae ngaahi kuonga, mo e ngaahi faʻahitaʻu: ʻoku ne ʻave ʻae ngaahi tuʻi, pea ʻoku ne fokotuʻu ʻae ngaahi tuʻi: ʻoku ne foaki ʻae poto ki he kau poto, mo e ʻilo kiate kinautolu ʻoku ʻilo loto.

ʻOku ne fakahā ʻae ngaahi meʻa loloto mo fufū: ʻoku ne ʻafioʻi ʻae ngaahi meʻa ʻoku ʻi he poʻuli, pea ʻoku nofo ʻiate ia ʻae maama.

Taniela 2:20-22